POEMAS CON SABOR A MACEDONIA

Nas clases de Lingua castelá e de Lingua galega quixemos facer unha macedonia de versos e Pilar e Teresa pedíronlle ao seu alumnado que buscasen produtos frescos e de temporada. 
Bo proveito: 

A laranxa foi á fonte

E o limón foi atrás dela (bis)

A laranxa trouxo a ola

E o limón trouxo a panela (bis)

E a ruliña que non merendou

Caeu no lanço e ela alá ficou.

Dame un abrazo –cousa que non faço–

Dame un beixiño –cousa que non dou–

A laranxa foi á fonte

E o limón foi atrás dela (bis)

A laranxa bebeu auga

E o limón ficou sen ela. (bis)

E a ruliña que non merendou

Caeu no lanço e ela alá ficou.

Dame un abrazo –cousa que non faço–

Dame un beixiño –cousa que non dou–

...

Es la granada olorosa
un cielo cristalizado.
(Cada grano es una estrella,
cada velo es un ocaso.)
Cielo seco y comprimido
por la garra de los años.

La granada es como un seno
viejo y apergaminado,
cuyo pezón se hizo estrella
para iluminar el campo.

Es colmena diminuta
con panal ensangrentado,
pues con bocas de mujeres
sus abejas la formaron.
Por eso al estallar, ríe
con púrpuras de mil labios...

La granada es corazón
que late sobre el sembrado,
un corazón desdeñoso
donde no pican los pájaros,
un corazón que por fuera
es duro como el humano,
pero da al que lo traspasa
olor y sangre de mayo.
La granada es el tesoro
del viejo gnomo del prado,
el que habló con niña Rosa
en el bosque solitario.
Aquel de la blanca barba
y del traje colorado.
Es el tesoro que aun guardan
las verdes hojas del árbol.
Arca de piedras preciosas
en entraña de oro vago.

La espiga es el pan. Es Cristo
en vida y muerte cuajado.

El olivo es la firmeza
de la fuerza y el trabajo.

La manzana es lo carnal,
fruta esfinge del pecado,
gota de siglos que guarda
de Satanás el contacto.

La naranja es la tristeza
del azahar profanado,
pues se torna fuego y oro
lo que antes fue puro y blanco.

Las vides son la lujuria
que se cuaja en el verano,
de las que la iglesia saca,
con bendición, licor santo.

Las castañas son la paz
del hogar. Cosas de antaño.
Crepitar de leños viejos,
peregrinos descarriados.

La bellota es la serena
poesía de lo rancio,
y el membrillo de oro débil
la limpieza de lo sano.

Mas la granada es la sangre,
sangre del cielo sagrado,
sangre de la tierra herida
por la aguja del regato.
Sangre del viento que viene
del rudo monte arañado.
Sangre de la mar tranquila,
sangre del dormido lago.
La granada es la prehistoria
de la sangre que llevamos,
la idea de sangre, encerrada
en glóbulo duro y agrio,
que tiene una vaga forma
de corazón y de cráneo.

¡Oh granada abierta!, que eres
una llama sobre el árbol,
hermana en carne de Venus,
risa del huerto oreado.
Te cercan las mariposas
creyéndote sol parado,
y por miedo de quemarse
huyen de ti los gusanos.

Porque eres luz de la vida,
hembra de las frutas. Claro
lucero de la floresta
del arroyo enamorado.

¡Quién fuera como tú, fruta,
todo pasión sobre el campo!

as froitas e as feridas

deixacheme na casa
mazans ameixas e limons
pementos e tomates da vosa horta
e hoxe fun comer primeiro
a mazan mais amarga que dóce
que tiña como varias fendas

e foi como se eu entrase
nas tuas feridas

lariño

A MACIÑEIRA

Este era o noso conto, escrito antes de tempo
como todo o que ocorre no poema.

(Escrito antes de tempo, coma nós).

Dicirche esa palabra, “maciñeira”,
xusto antes de durmir,
cada un de nós debaixo dun dosel
de veludo vermello
(nós que xa non podemos
ser raíñas).

Dicila, “maciñeira”, contra aquela promesa.

Nunca máis falarás daquel lugar,
nin do home que te fixo
nin dos sabios:

se é vergonzoso que o home non poida axudarse co seu corpo, sería absurdo que non puidese axudarse coas súas palabras, posto que elas son máis propias do home que o seu corpo.

O problema, no texto, é esa palabra: home.
O problema na cama, debaixo do dosel
cando veñen os reis de noite e nos visitan.

Eu digo “maciñeira”, mentres tanto,
con tódolos seus sons.

Non esa carne impar da cereixa que falta,
da que tanto cantei sen resultado.
¿Pensaches algún día no moito que lles queremos ás cousas
que quedan desparelladas para sempre?:
un pendente, unha luva, o calcetín dun neno.

A cereixa que perdo existe para a nada,
existe só para que saiba que unha vez houbo dúas.

Eu só gardo o inservible.

E tampouco a laranxa, que cando é flor anuncia
algo moi diferente do que ofrece,
algo moito máis branco.

Ó día seguinte sentei naquel café,
e polo xeito de quedar a taza tan baleira,
coa culler non caída de canto, tampouco abandonada,
senón imposible de percibir en tódolos seus límites
souben que a anterior ocupante
tiña os labios pintados de vermello.

Foi alí onde comecei a escribir este poema.
Foi para ela, que puido lelo antes nos meus ollos,
cando nos cruzamos na porta do café. Foi para ela,
porque me viu pasar e eu nin sequera sei
cómo eran os seus ollos.

Foi para ti que escoitas o que non sei dicir.

Ese era o meu segredo,
metín toda a cabeza no toro daquela árbore
e dixen: “maciñeira”.
No momento en que o digo, a árbore que plantaron para ti
dálle ó chan o seu froito máis vermello.

Na súa orella esquerda o rei sentiu un eco
e unha lágrima deu con toda a auga do río.

O teu pai trae sementes
e vaillas prometendo á terra do xardín.

Cada irmá escolle unha árbore,
pero eu errei a fábula
porque as túas mazás non son vermellas.
Descubrino cando me contaches
que alguén levara un cesto cheo
e mentres te escoitaba, o cuarto todo
foise enchendo a modiño dese olor.
Entón vin que eran das amarelas,
das que amargan un pouco
e deixan entre os dedos o seu brillo.

Nese momento souben
que podía confiar na túa maciñeira.

Poño as mans na cortiza, con coidado,
van quedando grabadas as cousas que me di.
Tardarei vinte séculos en entendelas todas
(séculos que non teño, pero o tempo
comeza a romper dentro dos meus ollos).
As froitas fanme ver
que a pel que separaba en dúas as cereixas
é a mesma que nos une polas mans.

As virxes non bailaban arredor daquela árbore para protexela,
senón para protexerse. Tamén a laranxeira,
despois de ti ler isto,
verá morrer na herba a súa flor máis alta:
ela que era perfecta unida ás ponlas.
Non para demostrar que hai un fío invisible
entre a morte e a beleza, senón para que saibamos
que a desintegración dos corpos
non é un accidente,
senón unha suma que a flor máis branca,
agora desfeita en nós,
fixera de memoria desde o aire.

Eu cría que lle estaba contando á maciñeira o meu segredo,
e era ela a que ía escribindo as súas cousas, unha a unha,
nos aneis sucesivos.
Os leñadores buscan ese texto
pero así, pola forza, non hai quen o descubra:
porque está dentro delas,
porque abertas só poden
revelar a súa idade, non o seu infinito.

E así vemos, fendidas nós e as árbores,
que a vida esconde o seu misterio en círculos concéntricos,
para que siga medrando. E cando cremos entender
ela dános un número, unha nota, unha imaxe.
Porque a súa piedade non consiste en facernos crer que podemos comprendela
senón en axudarnos a non comprendela nunca por completo.

No canto de dicirche o nome do meu rei,
digo o nome do vento, ti xa sabes.
O sabio enmenda o texto.
Os homes tamén dormen debaixo do dosel.

María do Cebreiro

Poemas:

A BELEZA da froita entre a neve, do lentor da terra, dos poulos

e as cortiñas, dos ourizos ferintes,

da dozura do sésamo

entre os gatos silvestres, do incenso e mais a mirra,

do reiseñor de seixo (laranxas

na nevisca).

A beleza do xardín engalanado

na urxencia, na estación do inverno, na Pascua

luminosa (ilusión a contratempo), nos labirintos

extraviados, na bagulla encallada,

no gran repousando

sobre o chafarís de xeo.

A beleza da memoria, do pitorrei enfeitado

(bestiario secreto), das húmidas

palmas, dos carambos

lixeiros,

das moreas de herbas.

A beleza das saias

daquela árbore acesa

na friaxe da tarde, nas luvas tan cálidas

(teixos desnortados!), nos pardais da tardiña

e nas cores intensas (aroma a terra e bafo)

de principios de inverno.

A beleza da améndoa, da xeada na froita,

do tremor sinistro, dos esquíos sinuosos,

da neve

e mais a rosa (vapor de auga,

fervedura de pranto).

A beleza do veludo,

da plenitude tan maina, do ruxerruxe do tempo,

da alimaria vencida

na fondura afastada

daquel xardín doutrora.

A beleza do inverno

(premonición de crime).

Do libro Neve.